Voor mij wordt het fotografiejaar vaak afgetrapt met de sneeuwklokjesweelde in Amelisweerd. En telkens probeer ik wéér mijn creativiteit aan te spreken.
Veel amateur natuurfotografen, waaronder ikzelf, willen naast het vastleggen van natuur gerelateerde onderwerpen, ook graag dat men ons beeld verrassend en interessant vindt. Daarom zijn de mensen uit onze directe omgeving nogal eens mild in hun oordeel en willen ze ons maar al te graag bevestigen met een reactie die wij graag horen. Echter, vaak is dit tegen ons eigen beter weten in. Toch?
Daarom ook, hoor ik regelmatig mede natuurfotografen over hun eigen beelden verzuchten: ‘Okay, nu heb ik deze vogel, bloem, vlinder, dit landschap, etc. vastgelegd. Maar ik had het zo graag origineler en creatiever gedaan… Alleen ik weet niet hoe’. Want als puntje bij paaltje komt koesteren we een groot verlangen dat onze foto’s worden gezien, als onderscheidend worden ervaren en positieve reacties en waardering oproepen. Hiermee vervullen we onze diepere wens op waarde te worden geschat en als natuurfotograaf erkend en geaccepteerd te worden.
In 2015 fotografeerde ik voor het eerst sneeuwklokjes. Hiervoor ging ik 3 x naar Amelisweerd en maakte ik totaal 240 foto’s. Ik was vooral op zoek hoe ik de sneeuwklokjes met een bepaalde emotie kon vastleggen, zoals bijvoorbeeld verdriet, eenzaamheid of doorzettingsvermogen. De kleuren konden mij niet bont genoeg zijn.
Laat ik met de deur in huis vallen met een stelling die veel mensen zal verrassen:
Creativiteit is een vaardigheid en daarom te leren
Toch is het niet voor iedereen vanzelfsprekend haar of zijn creativiteit aan te spreken en verder te ontwikkelen. Want binnen ons onderwijs werd ons namelijk systematisch afgeleerd creatief te zijn. We leerden dat op elke vraag slechts één correct antwoord is en dat planning en controle eerste prioriteit zijn. Ons werkende leven hoort te bestaan uit hard werken en verantwoordelijkheid nemen. Bovendien zijn we afgeleerd te denken in mogelijkheden, we mijden risico, we mogen niet falen en we bewegen ons slechts binnen de grenzen van de organisatie waar we werken. Creativiteit en spelen is voor kinderen, vindt men vaak. Echter, om onderscheidende beelden te kunnen maken is het belangrijk te oefenen in creatief denken en te experimenteren. En het goede nieuws is dat dit denken zó aan te leren is.
In 2016 ging ik weer naar Amelisweerd voor de sneeuwklokjes, maar wel met een heel ander plan dan het eerste jaar. Inmiddels wist ik dat ik vond dat sneeuwklokjes erg lastig te fotograferen zijn. Vooral de lange steel, het stekelige groen dat bij het plantje hoort en de drukte van het bij elkaar staan vind ik helemaal niet zo mooi. Daarom zocht ik licht, symmetrie en vooral rust. Dus was ik wederom 3 x in Amelisweerd en maakte ik totaal 136 foto’s.
Het afhankelijk zijn van waardering van anderen brengt direct problemen met zich mee. Of we worden in slaap gesust door onze omgeving omdat zij niet kritisch naar ons durven of willen zijn en geven ons valse waardering. Of we krijgen de waardering gewoonweg niet, zelfs al zouden we deze verdienen. Beide ervaringen zijn heel onbevredigend en geven geen invulling aan ons verlangen naar erkenning en maakt het alleen maar moeilijker gemotiveerd te blijven en pogingen te doen onze creativiteit aan te spreken en onze grenzen te verleggen. Hierdoor kunnen we in een cirkeltje terecht komen waar we alleen maar demotiverende prikkels tot onszelf toelaten, in het ergste geval krijgen we zelfs angst een stap vooruit te zetten. En voor een natuurfotograaf die zich graag creatief wil ontwikkelen is dit natuurlijk heel beklemmend.
Sneeuw gaf in 2017 bij het fotograferen van sneeuwklokjes voor mij een nieuwe dimensie. Dit jaar fotografeerde ik ook voor het eerst met een vintagelensje. Voor de sneeuwklokjes was ik 2 x in Amelisweerd en ik maakte 143 foto’s van ze.
Komen we vast te zitten in het cirkeltje met demotiverende prikkels en willen we deze doorbreken, dan moeten we ons eerst bewust worden hoe we eigenlijk in dat cirkeltje terecht gekomen zijn. Waarom houden goed bedoelde maar niet helemaal eerlijke complimenten of het afhankelijk zijn van lovende kritieken van anderen die uitblijven ons tegen bij het ontwikkelen van onze creativiteit? De antwoorden kun je in deze richting zoeken:
Bij niet helemaal eerlijke complimenten denken we dat we goed genoeg zijn en voelen we mogelijk geen reden andere manieren van fotograferen en vastleggen te zoeken.
Zijn we afhankelijk van lovende kritieken van anderen en blijven deze uit, dan zit de kans erin dat we zó gedemotiveerd raken en zó weinig zelfvertrouwen opbouwen dat dit gaat werken als blokkade bij het experimenteren omdat we gevoelsmatig nóg meer risico lopen geen waardering te krijgen.
Dit cirkeltje van demotiverende prikkels is te doorbreken door ons te realiseren dat we zelf verantwoordelijk zijn voor onze eigen behoeften. Door onszelf te waarderen en te respecteren zullen anderen dat uiteindelijk ook gaan doen. Het krijgen van waardering en respect begint bij ZELFwaardering en ZELFrespect.
Inmiddels wist ik het niet meer zo, met die sneeuwklokjes. In 2018 ben ik er niet voor ze op uit geweest wegens gebrek aan ideeën. Hoewel ik in 2019 nog steeds geen nieuwe inspiratie had, ben ik dit jaar één keer naar Amelisweerd gegaan. De chaos in mijn hoofd is in mijn beelden terug te vinden. Ik heb in totaal 24 sneeuwklokjesfoto’s gemaakt.
Denk jij nu aan één van je knoppen op je camera? Dan verras ik je waarschijnlijk door te stellen dat de juiste instelling in dit geval niet een knop op je camera is maar jouw instelling: je mindset* knop.
Het is waar dat vanuit de basis de ene persoon meer aanleg voor creativiteit heeft dan de ander. Echter, het is helemaal niet zo dat diegene die als grootste creatieveling start aan het einde ook nog steeds het meest creatief is. Want vanaf het begin geldt voor iedereen hetzelfde: je komt alleen verder door experimenteren, ervaring opdoen, training en persoonlijke inspanning.
Als voorbeeld kun jij je fotowerk in grote lijnen zien vanuit 2 benaderingen:
‘Mijn kunde (of onkunde) zit in mijn basis en daar kan ik niet al te veel aan veranderen’
‘Ik geloof dat ik steeds beter wordt door te leren van mijn fouten en teleurstellingen’
de eerste benadering is een starre manier van denken. Het brengt een grote angst voor falen met zich mee en gebrek aan durf om grenzen te verleggen. Een grote hang naar complimenten belemmert de behoefte andere manieren te proberen omdat risico wordt gelopen met de nieuwe manier bewondering te verliezen.
De tweede benadering is gericht op persoonlijke groei. Hier wordt uitgegaan dat prestaties kunnen worden verbeterd waarbij het niet uitmaakt wat voor persoon of hoe intelligent je bent. Er wordt geleerd van fouten waardoor er minder angst voor falen is.
Ik heb wederom een jaar de sneeuwklokjes overgeslagen, maar kom in het voorjaar van 2021 toch weer naar Amelisweerd. Mét frisse nieuwe ideeën en plannen. Dit keer wil ik juist de nadruk leggen op de massaliteit van de sneeuwklokjes, onscherpte én het wit laten zegevieren. Ik ben er een namiddag en een ochtend en maak in totaal 200 foto’s.
Om de door jou gewenste creativiteit in jouw fotowerk te brengen kun je in de eerste plaats voor jezelf nagaan vanuit welke benadering jij je fotowerk bekijkt: denk je dat je niet kunt veranderen óf denk je dat je groeit door oefening? Bovendien is het belangrijk voor jezelf te bepalen of je werkelijk stappen wilt maken in je manier van fotograferen en meer creatief te werk wilt gaan. Want dit betekent dat je veel energie in je fotografische ontwikkeling moet gaan stoppen en jezelf gaat inspannen door te gaan experimenteren – trainen – falen, experimenteren – trainen – falen, etc, etc.
Wil jij je creativiteit verder ontwikkelen, maar weet je niet hoe? Dan zou Leren van kunst, art-based learning een manier voor jou kunnen zijn dichter bij je eigen creatieve vermogens te komen. De methodiek is gebaseerd op het intensief kijken naar een kunstwerk die jou met z’n vormen en uiterlijke kenmerken meehelpt richtingen te bedenken waar je normaal gesproken niet aan zou denken.
Wil je hier meer van weten, hou dan mijn website in de gaten voor updates over Leren van kunst, art-based learning.
* De hier gebruikte theorie over mindset is van professor in de psychologie Carol Dweck.
Interessante blog Jody, die (tenminste mij) wel aanzet tot nadenken hierover.
Zo ben ik het niet eens met je stelling dat creativiteit een vaardigheid is. Ik geloof echt dat de ene persoon al “van huis uit” creatiever is dan de andere. Niet iedere schilder kan een Rembrandt, van Gogh, Kandinsky of Escher worden, ook al doet’ie nog zo stinkend zijn best.
Wel denk ik dat de creativiteit die je wel hebt, kan “trainen” door vaker te fotograferen en te kijken naar andere foto’s/kunstwerken etc. Maar, ben je dan toch ook niet gewoon onbewust aan het kopiëren, in plaats van je eigen creativiteit te gebruiken en te stimuleren?!
M.b.t. jouw sneeuwklokjes foto’s: wat grappig dat je nog precies kan terughalen hoeveel foto’s je gemaakt hebt. Ik gooi altijd de onscherpe, verkeerd belichte en op andere manier “mislukte” foto’s weg, dus ik zou dat echt niet meer weten.
En wat tips voor volgend jaar 😉
Sneeuwklokjes bij zonsondergang – sneeuwklokjes in de avondschemer, al dan niet met led-lampje of flitser erbij – sneeuwklokjes met groothoeklens (dus meer in hun habitat).
Maar ja, zo zijn ze ook allemaal al eens gefotografeerd, dus echt creatief is het niet… 🙂 Maar is dat zo erg?
Groetjes, Wouter